HELA ÂDABI
İslâmiyet temizliğe çok kıymet vermiştir. Vücûdumuza bir pislik bulaşırsa onu yıkamadan namaz sahîh olmaz. İnsanlar kabirlerinde en önce temizlikten sorulurlar. Temizlik namazın yarısıdır. Binâenaleyh küçük veya büyük abdesten sonra bunların çıkmış olduğu yerleri tamamen temizlemek gerekir ki, buna "istincâ" denir. Bu temizleme su ile yapılır.
İstincâ'da temizliğe fazla dikkat edip idrar ye benzeri pislik eseri bırakmamaya "istinkâ" denir. İstincâ'dan sonra ayağa kalkmadan temiz bir bez veya benzeri ile veya sol el ile kurulanmalı; temizlik için kullanılan suyun kalıntılarını gidermeye çalışmalıdır.
Erkekler idrar yaptıktan sonra, idrar sızıntısının kesilmesini beklemeleri gerekir ki, buna "istibrâ" denir. İstibrâ her insanın bünyesine göre değişebilir. Bekleyerek, biraz yürüyerek, ayakları hareket ettirerek veya öksürerek yapılır. İdrarın kesildiğine kani olunca, istincâ yapılır, su ile yıkanır.
Bir hadîs-i şerîfte "İdrar (sıçramasın)dan çok korununuz; çünkü kabir azabının çoğu ondandır." bu-yuruldu. Bunun için idrardan son derece sakınmalı ve temizliğe dikkat etmelidir.
Kadınlarda istibrâ yoktur.
Helaya girmenin bazı edebleri vardır: Helaya sol ayakla girmek ve girerken "Allâhümme innî eûzü bike mine'l-hubusi ve'l-habâis" duasını okumak, sağ ayakla çıkmak ve çıkarken "Elhamdülillâhillezî ezhebe anne'l-ezâ ve âfânî min zâlike" duasını okumak âdabdandır.
Helada kıbleye karşı veyahut kıbleye arka vererek bulunmak ve dışarıda ise rüzgâra karşı, oturulacak yerlere, yol üzerine, mescit civarına, mezarlığa, durgun ve akar sulara, ırmak kenarlarına abdest bozmak da mekruhtur. Özür olmadıkça idrarı ayakta yapmak da mekruhtur.
Helada iken konuşmamalı, din veya dünyâ işleri düşünmemeli, avret yerine ve pisliklere bakmamalı, tükür-memelidir. |
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder